Besluit  Gemeenteraad

Bevoegdheid Orgaan

• Decreet Lokaal Bestuur in bijzonder doch niet uitsluitend artikel 2 en artikel 40-41;
• De Wet op het Politieambt van 5 augustus 1992, artikel 25/4, §1, 1°

Juridische grond

• Het Europees Verdrag ter bescherming van de Rechten van de Mens en fundamentele vrijheden;
• Verordening (EU) nr. 2016/679, 27 april 2016 betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens en betreffende het vrije verkeer van die gegevens en tot intrekking van Richtlijn 95/46/EG (AVG);
• Richtlijn (EU) nr. 2016/680, 27 april 2016 betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens door bevoegde autoriteiten met het oog op de voorkoming, het onderzoek, de opsporing en de vervolging van strafbare feiten of de tenuitvoerlegging van straffen, en betreffende het vrije verkeer van die gegevens en tot intrekking van Kaderbesluit 2008/977/JBZ van de Raad (RGS);
• De Wet van 30 juli 2018 betreffende de bescherming van natuurlijke personen met betrekking tot de verwerking van persoonsgegevens (bestaande wetten, koninklijke besluiten en andere reglementering die verwijzen naar de Wet van 8 december 1992 worden geacht te verwijzen naar de nieuwe wet);
• Het Decreet van 22 december 2017 over het Lokaal Bestuur, in het bijzonder artikel 2, § 2, Art. 286, Art. 287 en Art. 288 van het Decreet over het Lokaal Bestuur;
• De Wet op het Politieambt van 5 augustus 1992, artikel 25/4, §1, 1°;
• Koninklijk besluit van 19 mei 2019 tot vaststelling van de wijze waarop wordt aangegeven dat er camerabewaking plaatsvindt (uitvoering van artikel 25/2, §2, 1° WPA);
• De beslissing van het politiecollege dd. 16.08.2017, alsook bevestigd bij beslissing van het college van burgemeester en schepenen in zitting van 02.10.2017, tot vastlegging van het afsprakenkader inzake de camerabewaking in de Politiezone Grensleie, waarbij de PZ aangeduid wordt als verantwoordelijke voor de verwerking van de camerabeelden;
• De luchtvaartwet dd. 27 juni 1937 (uitvoeringsverordening 923/2012);
• KB van 8 november 2020 tot uitvoering van de uitvoeringsverordening (EU) 2019/947 van 24 mei 2019 inzake de regels en procedures voor de exploitatie van onbemande luchtvaartuigen (BS 18 november 2020);
• Ministeriële omzendbrief dd. 28 juli 2017 inzake gebruik van drones op massa-evenementen;
• De algemene beginselen behoorlijk bestuur.

Feiten Context en argumentatie

Sinds 2011 verleende de gemeenteraad reeds meermaals gunstig advies tot plaatsing van camera's op het openbaar domein van de stad Menen, dit op diverse afzonderlijk bepaalde locaties en sites. De doelstelling van dit cameragebruik was meerzijdig, nl. de beveiliging van de gemeentegrenzen, gelet op de specifieke ligging van de stad Menen aan de grens met Frankrijk, alsook de bescherming van personen en goederen op het grondgebied van de stad, naast ook de preventie en handhaving van openbare overlast, enz.

Deze telkenmale gunstige adviezen van de gemeenteraad voor camerabewaking op niet-besloten plaatsen vonden hun wettelijke grondslag in de camerawet van 2007;

Bij beslissing van het politiecollege dd. 16.08.2017, alsook bevestigd bij beslissing van het college van burgemeester en schepenen in zitting van 02.10.2017, werd de afspraak bevestigd dat de PZ Grensleie wat betreft de camerabewaking in de Politiezone Grensleie zal optreden als verantwoordelijke voor de verwerking van de camerabeelden, ook werd op basis van een functionele indeling- een regeling getroffen tot doorfacturatie van de kosten in onderhoud of werkingskosten naar de gemeente zelf, dit indien de functionaliteit eerder de lokale veiligheid betrof (tegenover de zonale veiligheid en grensbewaking in het bijzonder, meestal via ANPR- camera's); deze afspraak werd gemaakt, ongeacht of de aankoop of plaatsing door de gemeentelijke overheid gebeurde, maar gezien het gebruik van de beelden en de verwerking ervan voor camerabeelden op niet-besloten plaatsen, uitsluitend door de politiediensten gebeurt;

Inmiddels werd de camerawet van 21 maart 2007 gewijzigd bij wet van 16 april 2018, en werden de camera's waar de politie optreedt als verwerker, waarbij de beelden ‘verwerkt’ worden in de servers van de politiediensten (registreren en bewaren), uit het toepassingsgebied getrokken van de vernieuwde camerawet. Het gebruik voor opdrachten van bestuurlijke en gerechtelijke politie van de zichtbare  camera’s valt voortaan onder de Wet op het Politieambt. Wanneer de live-toegang door de politie een opname van de beelden bij de politie inhoudt, dienen eveneens de regels van de WPA te worden toegepast. (art. 25/1 §2 WPA). In de stad Menen worden geen beelden opgeslagen of verwerkt op de eigen servers, enkel de verbinding naar de PZ wordt door de stad gefaciliteerd. De regels uit de Wet op het Politieambt dienen aldus nageleefd te worden. 

De politiezone kan camera's plaatsen en gebruiken op het grondgebied dat onder zijn bevoegdheid valt, na voorafgaande principiële toestemming van de betrokken gemeenteraden; de Wet op het Politieambt legt op dat een eenmalige globale principiële toestemming dient worden verleend door de gemeenteraad voor gebruik door de politie van de zichtbare camera's, zowel wat betreft vaste of tijdelijke vaste camera's, ANPR-camera's, alsook wat betreft mobiele camera's (incl. dashcams, bodycams en drones), voor de plaatsen waarvan zij niet de beheerder zijn. 

De verwerkingsverantwoordelijke (de korpschef van de lokale politie of de directeur van de federale politie) moet een aanvraag indienen bij de gemeenteraad voor een (algemene) toestemming tot het gebruik op zichtbare wijze van camera’s door de politiediensten volgens de doelstellingen uit de Wet op het Politieambt. Hiertoe dient een voorbereidend dossier ingediend te worden bij de gemeenteraad voor een (positief) advies over de plaatsing en het gebruik van bewakingscamera’s (o.a. het type camera, het doel, de bewaartermijn, de plaats en de modaliteiten), waarbij ook een risicoanalyse is vervat.

Voor het gebruik van (doorgaans onbemande) automatisch werkende toestellen in het kader van de Wegverkeerswet, zoals een flitspaal, is geen toestemming of advies van de gemeenteraad nodig; Het Controleorgaan op de politionele Informatie oordeelde dat het gebruik van ANPR-camera's voor snelheidsmetingen of trajectcontroles kadert binnen de toepassing van de Wegverkeerswet (art. 62) en niet binnen de toepassing van de regels rond het (niet-zichtbaar) politioneel cameragebruik binnen de WPA

Voor het gebruik van camera’s voor andere doelstellingen (die niet vervat zitten in de WPA of de Wegverkeerswet of de Camerawet van 21 maart 2007) is doorgaans ook geen toestemming of advies van de gemeenteraad nodig.

Teneinde aan deze wetgeving te voldoen, werd op 05.12.2022 een globale toestemmingsaanvraag ingediend door de korpschef van de lokale politiezone Grensleie, waarin het type camera, de doeleinden, de gebruiksmodaliteiten, de plaats en een impact- en risicoanalyse op het vlak van de bescherming van de persoonlijke levenssfeer en op operationeel niveau beschreven worden; Eveneens wordt per type camera een interne DPIA (Data protection Impact Analysis) opgemaakt en wordt per cameralocatie vermeld hoeveel camera's en welk type er zijn geplaatst;

Gelet op art. 25/4 e.v. WPA die bepalen dat een politiedienst in het raam van opdrachten van bestuurlijke en gerechtelijke politie al dan niet intelligente vaste, tijdelijke vaste en mobiele camera’s op zichtbare wijze kan gebruiken op het grondgebied dat onder zijn bevoegdheid valt;

Gelet op de vereiste van voorafgaande principiële toestemming van de gemeenteraad voor de plaatsing en het gebruik van camera’s in niet-besloten plaatsen, desgevallend beperkt tot de duur van een interventie, voor de plaatsen waarvan zij niet de beheerder zijn (Art. 25/4, § 1, 1° WPA);

Gelet op de verplichting voor de verwerkingsverantwoordelijke om aan de betrokkene, bij de verkrijging van persoonsgegevens, informatie te verstrekken (Art. 13 GDPR), dat aan deze vereiste bij het gebruik van de vaste camera tegemoetgekomen wordt door de plaatsing van een door de Koning vastgesteld pictogram, na advies van de bevoegde toezichthoudende autoriteit voor de verwerking van persoonsgegevens (Art. 25/2, § 2, 1° WPA) Dit pictogram wordt geplaatst  ter hoogte van de voornaamste invalswegen tot het grondgebied van de stad Menen, alsook bij het betreden van de site/locatie die door een bewakingscamera wordt gefilmd;   

Gelet  ook op de vereiste voor de verwerkingsverantwoordelijke om aan de betrokkene bij de verkrijging van persoonsgegevens informatie te verstrekken (Art. 13 GDPR), dat aan deze vereiste bij het gebruik van de mobiele camera tegemoetgekomen wordt door (a) het monteren van de camera aan boord van politievoertuigen, -vaartuigen, -luchtvaartuigen of elk ander vervoermiddel van de politie, dat als dusdanig geïdentificeerd kan worden, of door (b) een mondelinge waarschuwing uitgaande van de leden van het operationeel kader van de politiediensten, die als dusdanig identificeerbaar zijn (Art. 25/2, § 2, 2° WPA); 

De politiezone Grensleie zal deze camera’s en de opnames ervan enkel gebruiken in uitvoering van de opdrachten van bestuurlijke en gerechtelijke politie, zoals bepaald in de WPA en mits de beperkingen die deze Wet oplegt.

Voor opdrachten van gerechtelijke politie, gedefinieerd in artikel 15 WPA, geldt geen beperking voor het gebruik van de data, gegenereerd door deze camera’s.

Voor opdrachten van bestuurlijke politie, gedefinieerd in artikel 14 WPA, geldt voor het gebruik van de data, gegenereerd door deze camera’s, de beperking volgens artikel 25/3, §2 en artikel 44/5, §1, eerste lid, 2° tot 6° WPA.

De verwerking van de beelden van de camera’s omvat volgende  generieke opdrachten van gerechtelijke en bestuurlijke politie:

• Misdrijven tegen personen of goederen voorkomen, vaststellen en opsporen;
• Overlast voorkomen, vaststellen of opsporen (o.a. vandalisme, sluikstort, drugs, nachtlawaai);
• Naleving van gemeentelijke reglementen controleren;
• Handhaving en herstel van de openbare orde (evenementen, manifestatie, rampen, etc.), in het kader van het genegotieerd beheer van publieke ruimte;
• Operationele ondersteuning bij interventies;

De verwerking van de beelden van de zichtbare camera’s omvat concreet volgende lokale doelstellingen:

• Voorkomen, vaststellen en bewijzen verzamelen van misdrijven tegen de veiligheid van personen en goederen;
• Voorkomen, vaststellen en bewijzen verzamelen van overlast;
• Verschaffen van informatie die de politie in staat stelt bedoelde overlast en misdrijven op te sporen en te vervolgen (oa verzamelen van bewijsmateriaal);
• Verhogen van de pakkans van de daders van die misdrijven bij de bestrijding van de criminaliteit;
• Daders van strafbare feiten, verstoorders van de openbare orde, getuigen of slachtoffers opsporen en identificeren en inzamelen bewijsmateriaal;
• Optimaliseren van de ingezette gemeentelijke preventieve maatregelen in combinatie met politietoezicht;
• Het optreden van politie adequaat en goed voorbereid uit te voeren bij interventie n.a.v.; ordeverstoringen en in het bijzonder de geweldsdelicten;
• Aanleveren van verkeersinformatie en -beeldvorming, monitoring verkeersgegevens, met oog op versterking van de verkeersveiligheid en openbare veiligheid en verkeershandhaving;
• Verschaffen van informatie in ondermeer de strijd tegen rondtrekkende dadergroeperingen, strijd tegen drugs, inbraken…;
• Aanwending voor didactische en pedagogische doeleinden in het kader van de opleiding van de leden van de politiezone (na anonimisering).

Met de inzet van vaste ANPR-camera’s, waarbij gebruik gemaakt wordt van het centrale beheerssysteem van de federale politie, als technische gegevensbank voor het nationale A.N.P.R.-netwerk (cf. artikel 44/11/3septies WPA), beoogt de politiezone Grensleie bijkomend ook (aanvullend bij hoger genoemde doelstellingen):

• Gestolen of verduisterde voertuigen uit het verkeer te halen;
• Vandalisme aan de camera-infrastructuur te voorkomen;
• Opsporing van geseinde voertuigen en personen;
• Opzoeken van informatie in het kader van gevoerde onderzoeken;
• delen van geanonimiseerde data met de wegbeheerders en de gemeentelijke overheden in het raam van de mobiliteit;
• criminaliteit beter en meer informatiegestuurd aanpakken op het grondgebied van de stad Menen en de politiezone Grensleie met de plaatsing en het gebruik van ANPR-camera's 

Met de inzet van de drone beoogt de politiezone Grensleie bijkomend ook (aanvullend bij hoger genoemde doelstellingen):

• Het lokaliseren van vermiste en op te sporen personen op het gehele grondgebied;
• Het maken van overzichtsbeelden bij verkeersongevallen, rampen en onheil;
• Real time observatie van publieksstromen en samenscholingen in niet-besloten plaatsen;
• Het verkrijgen van informatie en beeldvorming bij manifestaties, samenscholingen en plechtigheden.

Met de inzet van bodycams (=mobiele camera’s die door politiemensen zichtbaar wordt gedragen aan de kledij of uitrusting) beoogt de politiezone Grensleie bijkomend ook (aanvullend bij hoger genoemde doelstellingen):

• Real time observatie bij interventies, ook op besloten plaatsen;
• Registratie van de vaststellingen van een eerstelijnsploeg naar aanleiding van een oproep van ambtshalve tussenkomst;
• Het verkrijgen van informatie en beeldvorming, en aanleveren van bewijsmateriaal;
• Voorkomen van misdrijven tegen politiediensten, en verzamelen van bewijsmateriaal.

Gelet op de besprekingen in het politiecollege dd. 05.12.2022;

Gelet op de voorafgaande besprekingen in het kernoverleg Veiligheid en het overleg tussen de politiediensten en betrokken stadsdiensten (Dienst Veiligheid & Samenleven, Juridische dienst);

Gelet op de toelichting verstrekt namens de korpschef in de toelichtingsnota;

Op voorstel van het college van burgemeester en schepenen in zitting van 7 december 2022;